Diğer

Kosova’da 1 Mayıs Uluslararası İşçi Günü kapsamında, Kosova Enerji Kurumu- KEK’in Yeni Sendikası, Feminist Kolektif, “Përpjekja” Sosyal Merkezi ve bağımsız aktivistlerin yanı sıra çeşitli sendikaların katılımıyla Priştine’de protesto yürüyüşü düzenlendi.  Etkinlikte zor çalışma koşulları, artan enflasyon ve işçilerin yetersiz hakları gündeme taşındı. KEK’in Yeni Sendikası Başkanı Nexhat Llumnica, enerji sektöründe çalışan işçilerin ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğunu belirterek protestonun kaçınılmaz hale geldiğini söyledi.  Llumnica, “Bugün 1 Mayıs – tüm dünyada protestolarla anılan simgesel bir gün. Biz de sesimizi duyurmak için buradayız. Elektrik fiyatlarına bağlı olarak yaşanan enflasyon ve temel ihtiyaç maddelerindeki artışlar, işçileri zorluyor. KEK çalışanları hayatlarını riske atarak çalışıyor, bazıları meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Buna rağmen KEDS kar elde ediyor. KEK, elektriği 2019'dan beri 29.50 Euro’dan satıyor, fakat KEDS bu fiyattan dört kat daha fazlasına satıyor. Biz çalışıyoruz, onlar zenginleşiyor. Bu nedenle maaş artışı ve yasal haklarımızın tanınmasını talep ediyoruz,” ifadelerini kullandı. Feminist Kolektif'ten Anita Nitaj ise kadınların toplumda maruz kaldığı ek yükleri vurguladı.  Nitaj, kadınların ekonomik güvencesizlik ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle her gün yüzleştiğini belirterek, bu sorunlara karşı mücadele çağrısı yaptı.

Kosova'nın görevdeki Başbakanı Albin Kurti, 1 Mayıs Uluslararası İşçi Günü dolayısıyla yayımladığı mesajda, hükümetinin istihdamı artırma ve çalışma koşullarını iyileştirme yönünde önemli adımlar attığını söyledi. Kurti, işsizlik oranının %25’in üzerindeyken %11’in altına indirildiğini belirtti. Ayrıca asgari ücretin artırıldığını ve iş müfettişi sayısının üç katına çıkarıldığını ifade etti. Yıl sonuna kadar bu sayının beş katına çıkarılmasının hedeflendiğini de vurguladı. Başbakan, işgücü piyasasında kaydedilen ilerlemelere rağmen halen çeşitli zorlukların bulunduğunu kabul etti. Bu nedenle sendikal örgütlenmenin güçlendirilmesi ve işçi haklarının korunması yönündeki çabaların sürdürülmesi gerektiğinin altını çizdi.

1 Mayıs Uluslararası İşçi Günü dolayısıyla Kosova Özel Sektör Teknik İşçileri Sendikası bir protesto düzenleyerek hükümete önemli taleplerini iletti. Sendika, özel sektördeki maaşların 600 Euro’ya yükseltilmesini, toplu iş sözleşmelerinin yapılmasını, sağlık sigortalarının sağlanmasını ve bir İş Mahkemesi kurulmasını talep etti. Sendika Başkanı Jusuf Azemi, protestoda yaptığı konuşmada, bu taleplerin 1 Eylül 2025'e kadar karşılanmaması halinde özel sektör işçilerinin işi topluca boykot edeceğini açıkladı. Azemi, devlet kurumlarının özel sektör çalışanlarını "köle gibi" muameleye tabi tuttuğunu belirterek şunları söyledi: “Artık taleplerimizi dile getirme noktasına geldik. Kosova’da çalışanlar 232 Euro maaş alıyor. Oysa milletvekilleri sadece beş dakikalık bir oturumda 200 Euro kazanıyor. Dahası, görevlerini de layıkıyla yerine getirmiyorlar. Özel sektör işçilerine yapılan muamele Avrupa'da benzeri görülmeyen bir durumdur. Bugün bile birçok işçi yalnızca 232 Euro’ya çalışmakta. Üstelik yetkililer Almanya’ya giden insanları Kosova’ya dönüp çalışmaları için çağırıyorlar. Bugünden itibaren hükümete 1 Eylül’e kadar süre tanıyoruz. Eğer asgari ücret 600 euroya çıkarılmazsa, işi topluca bırakacağız. Biz lüks istemiyoruz, adaletli bir yaşam talep ediyoruz.” Bu arada bugün saat 12:00'de KEK işçileri de Priştine Meydanı'nda protesto gösterisi yapacak.

Kosova’nın Geleceği İçin İttifak (AAK) Başkanı Ramush Haradinaj, hükümeti hem kamu hem de özel sektörde çalışanların koşullarını iyileştirmemekle eleştirdi. Haradinaj, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Kosova'daki maaşların hala bölgedeki en düşük seviyelerde olduğunu belirtti. “Görev süresi sona ermekte olan hükümet tam tersini yaptı. Bugün asgari ücret neredeyse bir yardım şekline dönüştü, ortalama maaş ise yaşam masraflarını zar zor karşılıyor. Hem kamu hem özel sektörde maaşlar, bölgedeki en düşük seviyelerde kalmaya devam ediyor. Sendikalarla diyalog yerine hükümet tek taraflı monolog yürütüyor; bu ise kibir ve küçümsemeyi beraberinde getiriyor,” dedi Haradinaj. Haradinaj, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nde bile işçilere dair yalnızca retorik ve hayal kırıklığı olduğunu ifade ederek, ülkeden göçün arttığını ve halkın umudunun giderek azaldığını vurguladı.

Kosova Polisi, başkent Priştine’de “Dritarja” (Pencere) adlı bir operasyon gerçekleştirdiğini duyurdu. Polis açıklamasına göre, Priştine Narkotik Kaçakçılığı Soruşturma Birimi ekipleri, yürüttükleri operasyonel ve soruşturma faaliyetleri çerçevesinde bazı şüphelilerin uyuşturucu ticaretiyle bağlantılı olduğuna dair bilgilere ulaştı. Söz konusu faaliyetlerin Priştine'de yürütüldüğü tespit edilince, adli makamların onayıyla özel soruşturma tedbirlerinin uygulanmasına karar verildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “30.04.2025 tarihinde öğle saatlerinde 'Dritarja' adlı polis operasyonu başlatılmıştır. İlk olarak, 1983 doğumlu Kosovalı erkek şüpheli A.A. gözaltına alınmış; üzerinde 0.44 gram kokain olduğu değerlendirilen madde ele geçirilmiştir. Ardından, HNTK ekipleri, Hızlı Müdahale Birimi’nin desteğiyle bir evde arama yapmış; yaklaşık 56.9 gram kokain olduğu değerlendirilen madde, çeşitli döviz cinslerinden oluşan para ve davada kullanılacak başka deliller ele geçirilmiştir.” Polis, başka bir evde yapılan aramada da 10.8 gram kokain, iki hassas terazi ve dokuz adet mermi bulunduğunu aktardı. Operasyon kapsamında A.A. dışında, 2000 doğumlu Kosovalı erkek K.A. ve 1971 doğumlu Kosovalı erkek S.S. de gözaltına alındı. Ayrıca bir şüphelinin firarda olduğu bilgisi paylaşıldı. Yapılan sorguların ardından, savcının kararıyla K.A. ve S.S. gözaltına alınarak nezarete sevk edildi.

2025, Kosova’da iş kazalarına bağlı en fazla can kaybının yaşandığı yıl oldu. Kosova'da 2025 yılı, savaş sonrası dönemin en fazla iş yeri ölümünün kaydedildiği yıl olarak öne çıkıyor. Bu açıklama, Kosova Bağımsız Özel Sektör Sendikası Başkanı Jusuf Azemi tarafından özel bir televizyon programında yapıldı. Azemi’nin verdiği bilgilere göre, 2024 yılı boyunca toplam 12 iş kazası ölümü yaşanırken, yalnızca 2025 yılının ilk üç ayında ve Nisan ayının ilk yarısında 10 ölüm vakası kaydedildi. “Bu rakamlar açıkça gösteriyor ki, bu konuya yeterince önem verilmiyor ve yetkili kurumlar hiçbir şekilde sorumluluk üstlenmiyor,” dedi Azemi.

Bugün Kosova genelinde güneşli ve yer yer parçalı bulutlu hava bekleniyor. Kosova Hidrometeoroloji Enstitüsü’ne göre, günün en düşük sıcaklıkları 4 ila 7 °C arasında değişirken, en yüksek sıcaklıkların 19 ila 22 °C arasında olacağı tahmin ediliyor. Gün boyunca rüzgar farklı yönlerden hafif esecek.

Kosova'da temel gıda ürünleri fiyatlarında, özellikle de ekmek fiyatında yaşanan artışlar, vatandaşların şikayetlerine neden oldu. Bu durum üzerine Rekabet Kurumu sahaya inerek fiyat artışlarını incelemeye başladı. Kurumdan yapılan açıklamada, şu anda 20 temel ürün üzerinde derinlemesine bir analiz yürütüldüğü ve bu fiyat artışlarının nedenlerinin araştırıldığı belirtildi. Özellikle ekmek piyasası mercek altına alınmış durumda ve kurum, son fiyat artışlarının rekabet yasasına uygun olup olmadığını belirlemek üzere bilgi topluyor. Yayınlanan bildiride, “Rekabet Kurumu'nun fiyat belirleme veya fiyatları düşürme yetkisi bulunmamaktadır. Ancak, fiyatların rakip işletmeler arasında koordineli veya yapay şekilde belirlenmesi durumunda, bu durum Rekabetin Korunması Yasası'nın 5. maddesine aykırıdır ve kurum müdahale eder,” ifadelerine yer verildi. Bu kurum tarafından ayrıca, gastronomi sektörü de gözlem altında. Özellikle kahve fiyatlarındaki artışa dikkat çekilerek, müfettişlerin Kosova genelinde sahada veri topladığı belirtildi. Elde edilen bilgiler doğrultusunda yasa ihlali tespit edilirse, kurum gerekli yasal işlemleri başlatacak. Açıklamada, yasaya dayanarak geçici önlemler alınabileceği de vurgulandı. Bu tür önlemler, piyasa dengesini ciddi şekilde bozabilecek durumlara karşı altı aya kadar uygulanabiliyor. Gerektiği takdirde bu süre uzatılabiliyor. “Rekabet Kurumu, rekabetin korunması, tüketicilerin haklarının savunulması ve piyasanın sağlıklı işleyişi için kararlılıkla çalışmaya devam edecektir,” denildi.

Priştine Belediyesi, 1 Mayıs İşçi Bayramı dolayısıyla, Gırmi Parkı’na özel araçlarla ulaşımı yasaklama kararı aldı. Kentin bu özel günde en çok ziyaret edilen noktalarından biri olan park, yalnızca belediye otobüsleriyle erişilebilir olacak. Belediye tarafından yayımlanan karara göre, vatandaşlar Gırmi’ye sadece “Trafiku Urban” şirketine ait 4 numaralı otobüs hattı aracılığıyla gidebilecek. Özel araçlara yönelik trafik kısıtlamaları ise belirli istisnalar dışında tüm günü kapsayacak. Araç geçişine izin verilmeyecek son noktalar şu şekilde belirlendi: “1 Tetori” ile “Nazim Gafurri” ve “Ymer Lutfi Paqarizi” yollarının kesişimi“Nazim Gafurri” ile “Xhavit Ahmeti” ve “Dr. Lec Gradica” kesişimi“Dr. Shpëtim Robaj” ile Sofalia yönündeki yol ayrımıBu yasaklardan yalnızca Normale, Sofalia ve Taukbahçe mahallelerinde ikamet edenler ile parkta faaliyet gösteren restoran çalışanları muaf tutulacak. Ayrıca, acil durum araçları ve kamu kurumlarına ait taşıtlar da bu sınırlamalardan etkilenmeyecek. Priştinelilerin 1 Mayıs’ı dinlenerek ve doğayla iç içe geçirmeyi tercih ettiği Gırmi Parkı’nda, bu uygulamayla ulaşımın kolaylaştırılması ve çevrenin korunması hedefleniyor.

Kosova Halkın Avukatı (Ombudsman), Enerji Düzenleme Ofisi'ne (ZRrE), elektrik fiyatlarına yapılan zamlarla ilgili kararların, vatandaş şikayetleriyle ilgili soruşturmalar tamamlanana kadar askıya alınması çağrısında bulundu. Ombudsmanlık Kurumu, elektrik tarifelerindeki artışın temel insan hakları üzerinde doğrudan etkisi olduğunu vurgulayarak, özellikle sosyal yardımla geçinen aileler ve maddi durumu iyi olmayan grupların bu durumdan ciddi şekilde etkilendiğini belirtti. “Bu durum, vatandaşların ekonomik olarak bu yükü kaldırabilmesi ve temel hizmetlere eşit erişim sağlanması açısından ciddi kaygılar doğuruyor. Kararlar, kurumsal bir boşluk döneminde, henüz kurulan bir Meclis ve görevde bir Hükümet olmadan, alınmıştır. Bu da kamuoyunun ve kurumların katılımını içeren gerekli tartışmaların yapılmasını engellemiştir.” ifadelerine yer verildi Ombudsmanlık tarafından yapılan açıklamada. Ombudsman, Kosova Cumhuriyeti Hükümeti’nin, Elektrik Enerjisi Yasası uyarınca, kamu yararını koruma, sosyal katılımı sağlama ve enerji politikalarına eşit erişim sağlama konusunda sorumluluğu olduğunu hatırlattı. “Vatandaşların refahını doğrudan etkileyen kararlar, derinlemesine sosyal analizlere dayanmalı, kurumların işlevsel ve koordineli olduğu dönemlerde alınmalıdır. ZRrE gibi bağımsız kurumların, bu tür karar süreçlerinde daha fazla sorumluluk, şeffaflık ve ilgili kurumlarla iş birliği içinde hareket etmesi gerekir” denildi açıklamanın devamında.